Kontekst badania
Hałas w oddziałach intensywnej terapii (OIT) jest poważnym problemem zdrowotnym i organizacyjnym. Zakłóca sen pacjentów, zwiększa poziom stresu, ryzyko powikłań (np. delirium), a także wpływa negatywnie na koncentrację i satysfakcję personelu medycznego. Poziomy hałasu w OIT znacząco przekraczają normy WHO (35 dBA średnio, 40 dBA maksymalnie). Główne źródła to alarmy medyczne, rozmowy i dźwięki urządzeń. W literaturze podkreśla się konieczność skutecznych interwencji redukujących hałas w środowisku OIT.
Cele i hipotezy
Celem przeglądu systematycznego było: Ocena skuteczności interwencji redukujących hałas w OIT w odniesieniu do obiektywnie mierzonych poziomów dźwięku. Analiza wpływu tych interwencji na wyniki kliniczne pacjentów (np. jakość snu, parametry fizjologiczne, lęk) oraz na percepcję i dobrostan personelu medycznego. Hipoteza: wieloskładnikowe strategie (łączące podejście pacjent-środowisko-personel) są bardziej efektywne niż pojedyncze interwencje.
Metody badawcze
Przegląd przeprowadzono zgodnie z wytycznymi Cochrane Handbook i PRISMA, rejestrując protokół w bazie PROSPERO. W poszukiwaniu badań zastosowano sześć baz danych, obejmując okres od stycznia 2015 do grudnia 2024 roku. Do analizy włączono wyłącznie badania eksperymentalne – randomizowane i quasi-eksperymentalne – które dotyczyły interwencji redukujących hałas w OIT. Ze względu na dużą różnorodność projektów badawczych i wyników zastosowano narracyjną syntezę zgodną z wytycznymi SWiM, a jakość badań oceniono przy pomocy narzędzi ROB2 i ROBINS-I V2.
Rezultaty badań i ich interpretacja
W wyniku selekcji zidentyfikowano dwanaście badań spełniających kryteria włączenia, w tym dwa randomizowane badania kliniczne i dziesięć badań quasi-eksperymentalnych. Zastosowane interwencje podzielono na trzy kategorie: Pacjent: zatyczki do uszu, słuchawki z redukcją szumów, urządzenia maskujące, muzykoterapia. Środowisko: adaptacje architektoniczne (izolacja akustyczna, jednoosobowe sale), systemy monitorowania hałasu (np. SoundEar), regulacja alarmów. Personel: szkolenia, modyfikacja zachowań (ograniczenie rozmów, zarządzanie alarmami). Wyniki pokazały, że interwencje środowiskowe mogą zmniejszyć poziom hałasu nawet o 3,6–11,5 dB, a u pacjentów obserwowano poprawę jakości snu, redukcję lęku, spadek ciśnienia krwi, tętna i poziomu kortyzolu. W części badań stwierdzono również wzrost wiedzy i świadomości personelu w zakresie kontroli hałasu. Niemniej jednak w wielu przypadkach, mimo zastosowanych działań, poziom dźwięku nadal przekraczał normy WHO, a rezultaty dotyczące wpływu na sen i zdrowie psychiczne pacjentów były niejednoznaczne. Co istotne, większość interwencji badano w krótkich okresach – od jednego dnia do kilku miesięcy – bez analizy trwałości uzyskanych efektów.
Wnioski
Interwencje redukujące hałas w OIT przynoszą częściowe efekty, ale nie rozwiązują problemu w pełni. Skuteczniejsze są podejścia wieloskładnikowe, obejmujące zarówno pacjentów, środowisko, jak i personel. Potrzebne są duże, dobrze zaprojektowane RCT z długoterminową obserwacją oraz ujednolicone mierniki wyników, aby stworzyć solidne podstawy dla praktyki klinicznej.
Ograniczenia zakresu badawczego
Uwzględniono jedynie badania opublikowane w języku angielskim i koreańskim, co rodzi ryzyko stronniczości językowej i pominięcia wartościowych prac z innych krajów. Wykluczono badania prowadzone w oddziałach neonatologicznych, ze względu na odmienną specyfikę środowiska i pacjentów. Zdecydowana większość analiz miała charakter quasi-eksperymentalny, co ogranicza możliwość wyciągania jednoznacznych wniosków o przyczynowości. Ponadto stosunkowo małe próby badawcze oraz brak ujednoliconych wskaźników skuteczności utrudniały porównywanie wyników i uniemożliwiły przeprowadzenie metaanalizy. Ostatecznie więc autorzy podkreślają, że mimo obiecujących rezultatów konieczne są dalsze badania, aby móc w sposób jednoznaczny i długofalowy ocenić efektywność interwencji redukujących hałas w OIT.
Artykuł opublikowano w Intensive and Critical Care Nursing.