Autor: mgr inż. Dominika Kwiecińska
Systemy HVAC można zdefiniować jako zintegrowane instalacje odpowiedzialne za ogrzewanie, wentylację oraz klimatyzację powietrza w budynkach [1]. Pełnią one kluczową rolę w ochronie zdrowia pacjentów w placówkach medycznych utrzymując jakość powietrza i redukując ryzyko zakażeń przenoszonych drogą powietrzną. Właściwie zaprojektowane, wykonanie i konserwowanie tych systemów HVAC minimalizuje możliwość przenoszenia mikroorganizmów chorobotwórczych, co jest szczególnie istotne w placówkach medycznych.
Rola wentylacji i filtrowania powietrza
Wentylacja mechaniczna jest jedną z najważniejszych funkcji systemów HVAC w placówkach zdrowia. Poprzez wymianę powietrza system HVAC pomaga usunąć zanieczyszczenia, takie jak wirusy i bakterie, z zamkniętych przestrzeni, co zmniejsza ryzyko transmisji patogenów drogą powietrzną [2, 3]. Badania dowodzą, że intensywniejsza wymiana powietrza może znacząco redukować ryzyko infekcji wśród pacjentów i personelu, szczególnie w miejscach o wysokim ryzyku, takich jak sale intensywnej opieki medycznej czy sale operacyjne. Kluczowe znaczenie ma również odpowiednie umiejscowienie nawiewników i wywiewników powietrza, aby ograniczyć recyrkulację powietrza z obszarów potencjalnie skażonych do obszarów czystych [4].
Wykorzystanie filtrów HEPA
W placówkach medycznych zaleca się stosowanie filtrów HEPA (rozwiązanie stosowane w Europie) lub MERV (klasyfikacje filtrów stosowana w Stanach Zjednoczonych opracowana przez Stowarzyszenie Inżynierów Ogrzewnictwa, Chłodnictwa i Klimatyzacji, ASHRAE). Filtr HEPA (ang. High Efficiency Particulate Air) to filtr powietrza, który zatrzymuje co najmniej 99,95% cząstek o średnicy 0,3 mikrometra (µm) lub większych. Jego skuteczność wynika z gęsto upakowanych włókien, które efektywnie wychwytują zanieczyszczenia mechaniczne, takie jak pyłki, kurz, pleśń, bakterie i wirusy. [5]. Szczegółową klasyfikację filtrów, na podstawie ich skuteczności w zatrzymywaniu cząstek o różnych rozmiarach, można znaleźć w normie ISO 16890 przyjętej w 2016 roku.
Utrzymanie odpowiedniej wilgotności
Zapewnienie optymalnej wilgotności powietrza (od 40% do 60%) jest również kluczowym elementem w ograniczaniu transmisji patogenów. Niskie poziomy wilgotności zwiększają przeżywalność wirusów w powietrzu, co może przyczynić się do ich dłuższego przetrwania w środowisku zamkniętym. Z tego powodu systemy HVAC w placówkach zdrowotnych są często wyposażane w nawilżacze powietrza, które pomagają utrzymać bezpieczny poziom wilgotności, co z kolei zmniejsza prawdopodobieństwo transmisji wirusów drogą powietrzną [6, 7].
Podsumowując, systemy HVAC mogą znacząco przyczynić się do redukcji zakażeń szpitalnych, zapewniając kontrolę nad jakością powietrza i środowiskiem wewnętrznym. Jednakże ważne jest dbanie o wszystkie elementy systemu.
Referencje
[1] https://www.abc-wnetrz.com.pl/artykul/co-to-jest-system-hvac-222010
[2] Infection Control Today. (2023). Ventilation and the risk of healthcare-associated infections. Infection Control Today. https://www.infectioncontroltoday.com
[3] PLOS ONE. (2020). The role of humidity in HVAC systems and airborne virus transmission. PLOS ONE, 15(11)
[4] American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers (2020). Mitigating airborne infection transmission with HVAC systems. ASHRAE Journal. https://www.ashrae.org
[5] https://pl.wikipedia.org/wiki/HEPA
[6] PLOS ONE. (2020). The role of humidity in HVAC systems and airborne virus transmission. PLOS ONE, 15(11), e0242567. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0242567
[7] Cambridge University Press. (2020). Effects of air-conditioning systems on hospital infection rates. Journal of Clinical Microbiology and Infection Control, 27(4), 523-529. https://doi.org/10.1017/jcm.2020.003