Ocena charakterystyki budynku i dobrego samopoczucia pacjentów w placówkach opieki zdrowotnej: Przegląd literatury na temat jakości środowiska i strategii projektowych

Kontekst badania

Artykuł analizuje wpływ jakości środowiska i strategii projektowania budynków na samopoczucie pacjentów w placówkach zdrowotnych. Zastosowano model Donabediana, który dzieli analizę na trzy główne aspekty: strukturę, proces i wynik. W badaniu uwzględniono 99 istotnych prac z zakresu wpływu architektury, jakości środowiska wewnętrznego (np. jakość powietrza, oświetlenie) oraz organizacji przestrzeni na procesy zdrowienia pacjentów.

Metody badawcze

Badanie przeprowadzono jako przegląd literatury, stosując model Donabediana do klasyfikacji wybranych prac. W artykule przeanalizowano główne elementy struktury, takie jak układ przestrzenny i wyposażenie wnętrz, oraz procesy, takie jak efektywność pracy personelu i ich wpływ na wyniki leczenia. Przegląd oparto na analizie literatury z baz PubMed, Web of Science, SCOPUS i Google Scholar, stosując ścisłe kryteria selekcji i oceny jakości artykułów.

Rezultaty badań i ich interpretacja

Wyniki badania przedstawiają szczegółową analizę wpływu cech strukturalnych oraz procesów na wyniki leczenia pacjentów i ich samopoczucie w placówkach zdrowotnych. Poniżej znajduje się szczegółowy opis wyników podzielony na główne obszary tematyczne:

Wpływ cech strukturalnych na wyniki zdrowotne: Badanie ujawnia, że cechy strukturalne, takie jak układ przestrzeni, organizacja wnętrza i obecność elementów przyrody, wywierają istotny wpływ na zdrowie i komfort pacjentów. W szczególności: Dekoracja wnętrz – Kolorystyka, oświetlenie oraz zastosowane materiały budowlane mają istotny wpływ na zmniejszenie stresu i poprawę samopoczucia pacjentów. Naturalne światło, jasne barwy i elementy dekoracyjne, jak np. roślinność, tworzą atmosferę domową, co wspiera poczucie komfortu i redukuje napięcie; Obecność natury i sztuki – Widok na naturalne krajobrazy oraz dostęp do sztuki, np. obrazów lub rzeźb inspirowanych naturą, znacząco redukują postrzeganie bólu i zmniejszają potrzebę stosowania środków przeciwbólowych. Organizacja przestrzeni i układ sal – Pokoje jednoosobowe, chociaż zmniejszają ryzyko zakażeń i poprawiają prywatność pacjentów, mogą ograniczać interakcje społeczne, co jest szczególnie ważne dla osób starszych i pacjentów z demencją.

Wpływ procesów na samopoczucie pacjentów: Analiza procesów, czyli sposobu organizacji pracy personelu medycznego i jego interakcji z pacjentami: Interakcji międzyludzkich – Badania wykazują, że pozytywne relacje pomiędzy pacjentami, ich rodzinami a personelem medycznym poprawiają satysfakcję pacjentów i ich komfort. Z tego względu projektowanie przestrzeni, takich jak pokoje rodzinne i miejsca spotkań, jest kluczowe dla wsparcia pacjentów w procesie zdrowienia. Poziomu hałasu – Nadmierny hałas w środowisku szpitalnym zwiększa poziom stresu u pacjentów, co z kolei może negatywnie wpływać na czas ich pobytu w szpitalu. Stosowanie materiałów tłumiących dźwięki, takich jak podłogi gumowe, ściany dźwiękochłonne oraz ciche alarmy, przyczynia się do poprawy komfortu i bezpieczeństwa.

Kontroli nad środowiskiem: Dla pacjentów możliwość dostosowania elementów swojego otoczenia, takich jak oświetlenie, temperatura czy wybór elementów, znacznie poprawia ich poczucie kontroli i samopoczucie. Możliwość personalizacji przestrzeni w salach, zwłaszcza w oddziałach psychiatrycznych, jest postrzegana jako istotny czynnik zmniejszający poziom stresu.

Efekty pośrednie i wpływ środowiska na personel medyczny: Środowisko szpitalne wpływa nie tylko bezpośrednio na pacjentów, ale także pośrednio przez organizację pracy personelu: Widoczność i kontrola pacjentów – Centralizacja i decentralizacja stacji pielęgniarskich są analizowane pod kątem widoczności pacjentów i szybkości reakcji personelu na sytuacje kryzysowe. Badania pokazują, że decentralizacja zwiększa czas, jaki pielęgniarki spędzają przy łóżku pacjenta, jednak ogranicza komunikację między pracownikami. Środowisko pracy personelu – Naturalne oświetlenie, niskie poziomy hałasu i odpowiednie organizowanie przestrzeni pracy pozytywnie wpływają na efektywność pracy i redukcję stresu personelu medycznego, co pośrednio przekłada się na jakość opieki nad pacjentami.

Wpływ na specyficzne grupy pacjentów: Wyniki badania podkreślają, że różne grupy pacjentów mają unikalne potrzeby względem środowiska opieki: Pacjenci z ciężkimi oparzeniami – Dla tej grupy kluczowe jest utrzymanie odpowiednich warunków termicznych i wilgotności, co wspiera proces leczenia oparzeń. Pacjenci z chorobami neurologicznymi i osoby starsze – Pokoje jednoosobowe mogą zwiększać uczucie osamotnienia oraz ryzyko upadków, co wymaga projektowania przestrzeni umożliwiających większy kontakt z personelem. Wcześniaki – W przypadku wcześniaków zalecane są pokoje indywidualne, które redukują poziom hałasu i dostosowują ilość światła, co wspiera rozwój psychofizyczny.

Wyniki badania potwierdzają, że staranne projektowanie środowiska w placówkach zdrowotnych może znacząco poprawić efekty zdrowienia, komfort pacjentów oraz efektywność pracy personelu. Badanie wskazuje również na luki w literaturze, sugerując potrzebę dalszych badań dotyczących m.in. wpływu na różne grupy pacjentów oraz integracji potrzeb pacjentów z efektywnością pracy personelu.

Ograniczenia zakresu badawczego

Główne ograniczenia badania to subiektywność oceny literatury oraz brak danych pierwotnych, co może wpływać na interpretację wyników. Ponadto większość analiz skupiła się na samopoczuciu pacjentów, pomijając perspektywę personelu medycznego i zarządzających placówkami. Artykuł sugeruje potrzebę dalszych badań empirycznych w celu potwierdzenia uzyskanych wyników.

Artykuł opublikowany w Journal of Building Engineering