Kontekst badania
Podczas pandemii COVID-19 globalne niedobory środków ochrony osobistej (PPE) zmusiły placówki medyczne do wdrażania nowych strategii ich wykorzystania. PPE stanowią znaczącą część odpadów w intensywnej terapii, a ich masowe zużycie ma negatywny wpływ na środowisko. Jednocześnie, ich ograniczona dostępność podczas pandemii skłoniła do poszukiwania sposobów ich bardziej efektywnego stosowania. Celem badania było określenie wpływu strategii zarządzania PPE na bezpieczeństwo personelu i redukcję ilości wytwarzanych odpadów.
Cele i hipotezy
Główne cele badania obejmowały: analizę wpływu procedur wdrożonych w czasie pandemii na zużycie PPE, określenie czy ograniczenie stosowania PPE wpłynęło na zakażenia wewnątrzszpitalne wśród personelu, wyciągnięcie wniosków, które mogą pomóc w zrównoważonym zarządzaniu PPE w przyszłości. Hipoteza badawcza zakładała, że możliwe jest znaczące ograniczenie zużycia PPE bez zwiększenia ryzyka zakażeń wśród pracowników służby zdrowia.
Metody badawcze
Badanie miało charakter retrospektywny i obejmowało analizę danych z oddziału intensywnej terapii w szpitalu w Stuttgarcie. Analizowano: nowe procedury dotyczące stosowania PPE w latach 2020–2023, ilość zużytych masek i fartuchów ochronnych na podstawie danych z działu zakupów, liczbę pacjentów COVID-19 i dni hospitalizacji na oddziale, liczbę zakażeń wśród personelu w 2020 roku. Dane porównano między latami, identyfikując kluczowe strategie, które miały wpływ na zużycie PPE.
Rezultaty badań i ich interpretacja
Analiza danych z lat 2020–2023 wykazała znaczące zmiany w zużyciu środków ochrony osobistej w oddziale intensywnej terapii. W szczególności zauważono spadek zużycia PPE w 2020 roku, co było wynikiem wdrożenia czterech kluczowych strategii: kohortowania pacjentów, ograniczenia wizyt, ustanowienia protokołów dotyczących PPE oraz przeprowadzenia szkoleń personelu.
Zużycie masek FFP2 i fartuchów ochronnych na pacjenta. W 2020 roku na każdego pacjenta przypadało średnio 6,6 maski FFP2 dziennie oraz 61,5 fartucha ochronnego. W kolejnych latach zużycie znacząco wzrosło. 2021: 20,3 maski FFP2 (+208% w porównaniu do 2020) i 28,7 fartucha (-53%). 2022: 29,0 masek FFP2 (+339%) i 30,1 fartucha (-51%). 2023: 109 masek FFP2 (+1551%) i 117,9 fartucha (+92%). Taki wzrost zużycia PPE można tłumaczyć złagodzeniem środków kontroli infekcji, zwiększeniem liczby hospitalizowanych pacjentów oraz zmianami w protokołach dotyczących PPE.
Wpływ kohortowania pacjentów na oszczędność PPE. W 2020 roku badany oddział został podzielony na dwie strefy – COVID-19 i COVID-free. W strefie COVID-19 pracownicy zakładali PPE tylko raz na cały okres przebywania w tej części oddziału, co ograniczało zużycie. W kolejnych latach, gdy liczba pacjentów COVID-19 wzrosła (2021: 102 pacjentów, 2022: 98, 2023: 44), konieczność częstszego zakładania i zdejmowania PPE doprowadziła do wzrostu zużycia.
Rola ograniczenia wizyt. Wprowadzone w 2020 roku całkowite ograniczenie wizyt miało kluczowy wpływ na redukcję zużycia PPE. W tym okresie PPE dostarczano wyłącznie personelowi medycznemu. W kolejnych latach wprowadzano stopniowe złagodzenie ograniczeń wizyt, co przełożyło się na większe zapotrzebowanie na maseczki i fartuchy dla odwiedzających.
Skuteczność protokołów instytucjonalnych
Zastosowanie specjalnych procedur dotyczących PPE, takich jak: wielokrotne użycie masek FFP2 przez 5 dni w przypadku braku zanieczyszczenia, zamiana masek FFP2 na chirurgiczne w niskim ryzyku kontaktu, zapewnienie odpowiednich metod przechowywania masek, przyczyniło się do redukcji zużycia w początkowej fazie pandemii. W kolejnych latach powrót do standardowego, jednorazowego stosowania PPE doprowadził do wzrostu jego zużycia.
Szkolenia personelu a efektywność PPE.
W 2020 roku wprowadzono intensywne szkolenia dotyczące zakładania i zdejmowania PPE, zarówno w formie online, jak i poprzez ćwiczenia stacjonarne z ekspertami ds. higieny szpitalnej. Dzięki temu personel nauczył się bardziej efektywnego wykorzystywania dostępnych środków ochronnych. W kolejnych latach, wraz ze stopniowym rozluźnieniem rygorystycznych procedur, wpływ szkoleń na redukcję zużycia PPE osłabł.
Wnioski
Badanie wykazało, że możliwe jest ograniczenie zużycia PPE bez zwiększenia ryzyka zakażeń personelu medycznego. Najważniejsze strategie obejmują optymalizację zasad stosowania PPE, ich przedłużone użytkowanie oraz skuteczne szkolenia. Wnioski z pandemii mogą pomóc w stworzeniu bardziej ekologicznych oddziałów intensywnej terapii.
Ograniczenia zakresu badawczego
Badanie było ograniczone do jednego szpitala, co może wpływać na jego uogólnienie na inne placówki. Brak dostępu do danych dotyczących zakażeń personelu po 2020 roku ogranicza pełną ocenę ryzyka. Możliwe błędy w raportowaniu zużycia PPE oraz wpływ czynników psychologicznych (np. strach przed zakażeniem) na zachowania personelu. Podsumowując, racjonalizacja stosowania PPE może przyczynić się do redukcji odpadów w szpitalach, bez kompromisu w zakresie bezpieczeństwa pracowników.
Artykuł opublikowany w Infection Prevention in Practice.