Kontekst badania
Szpitale są budynkami publicznymi o dużym natężeniu ruchu, w których komfort cieplny ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i samopoczucia pacjentów. Dotychczasowe badania skupiały się głównie na różnicach komfortu cieplnego między osobami zdrowymi a pacjentami, rzadziej analizując wpływ konkretnych jednostek chorobowych. W ortopedii choroby o odmiennej etiologii (urazowej, metabolicznej, neurogennej, zapalnej) mogą w różny sposób wpływać na odczucia cieplne. Brakuje jednak systematycznych badań w tym zakresie, szczególnie w warunkach klimatu chłodnego.
Cele i hipotezy
Celem pracy było: Określenie neutralnej temperatury standardowej efektywnej (NSET*) i jej zakresu (NSET*R) dla pacjentów z różnymi schorzeniami ortopedycznymi oczekujących w poczekalni, wraz z preferencjami temperaturowymi. Wyznaczenie akceptowalnych zakresów temperatur operatywnej (to) i standardowej efektywnej (SET*). Hipoteza zakładała, że etiologia choroby istotnie wpływa na percepcję cieplną i preferencje termiczne pacjentów, co można ująć ilościowo w postaci wskaźników NSET*, NSET*R, akceptowalnych zakresów i temperatur preferowanych.
Metody badawcze
Badania przeprowadzono zimą 2023/2024 w poczekalni poradni ortopedycznej Szpitala Ludowego Prowincji Shaanxi w Xi’an (klimat chłodny). Zastosowano pomiary parametrów mikroklimatu (Ta, RH, Va, Tg, Tmrt) oraz anonimowe ankiety obejmujące dane demograficzne, rodzaj schorzenia (4 grupy: MTOD – urazy mechaniczne/przeciążenia, DDBD – zmiany zwyrodnieniowe/zaburzenia biomechaniki, MDVID – zaburzenia metaboliczne/niewydolność naczyniowa, IRAPD – choroby zapalne/proliferacyjne), głosowanie nad odczuciami cieplnymi (TSV), komfortem cieplnym (TCV), preferencjami temperatury, wilgotności i prędkości powietrza oraz akceptowalnością warunków cieplnych (TAV). Wskaźniki SET* obliczano w programie RayMan Pro na podstawie zmierzonych i deklarowanych danych. Analizę przeprowadzono metodą regresji liniowej i kwadratowej oraz modelowaniem logistycznym.
Rezultaty badań i ich interpretacja
W grupach MTOD (urazy/przeciążenia), DDBD (zwyrodnienia/zaburzenia biomechaniki) i MDVID (zaburzenia metaboliczne/niewydolność naczyniowa) dominowało odczucie „umiarkowane”, natomiast pacjenci IRAPD (choroby zapalne/proliferacyjne) częściej odczuwali lekki chłód, co wskazuje na większą wrażliwość na niską temperaturę. Komfort cieplny był najwyższy w stanie lekko ciepłym, przy czym DDBD wykazywali najszerszy zakres tolerancji.
Neutralna temperatura standardowa efektywna (NSET*) wynosiła: MTOD – 23,5°C, DDBD – 24,2°C, MDVID – 25,4°C, IRAPD – 27,9°C. Zakresy NSETR były najszersze u DDBD (18,6–25,1°C), a najwęższe u IRAPD (26,4–29,5°C). Wskaźnik akceptowalnego SET potwierdził tę różnicę – DDBD (21,2–31,8°C) mieli największą adaptacyjność, IRAPD (22,6–28,2°C) najmniejszą.
Preferencje temperaturowe pokazały, że MTOD, MDVID i IRAPD woleli temperatury wyższe niż ich neutralne NSET*, podczas gdy DDBD preferowali nieco chłodniej. Szczególnie IRAPD wyróżniali się zarówno najwyższą neutralną, jak i preferowaną temperaturą, co wiąże się z przewlekłym stanem zapalnym i większą wrażliwością na wahania cieplne. Wyniki potwierdzają, że etiologia choroby istotnie wpływa na potrzeby termiczne i powinna być uwzględniana przy projektowaniu środowiska cieplnego w szpitalach.
Wnioski
Różne schorzenia ortopedyczne wymagają odmiennego podejścia do kształtowania środowiska cieplnego w poczekalniach. Pacjenci z chorobami zwyrodnieniowymi wykazują najwyższą adaptacyjność, a z chorobami zapalnymi – największą wrażliwość na zmiany temperatury i preferencję cieplejszego otoczenia. Wyniki stanowią podstawę do rewizji wytycznych projektowych i eksploatacyjnych szpitali w klimatach chłodnych, by poprawić komfort pacjentów.
Ograniczenia zakresu badawczego
Badania prowadzono tylko zimą – brak analizy sezonowej. Pomiary wykonano w jednym typie przestrzeni (poczekalnia); inne strefy (sale, bloki operacyjne) mogą dać odmienne wyniki. Skupiono się wyłącznie na pacjentach ortopedycznych; brak danych dla innych grup pacjentów i personelu medycznego.
Artykuł opublikowano w Building and Environment.