Kontekst badania
Badanie dotyczy wpływu temperatury wody na obecność bakterii Legionella sp. w instalacjach ciepłej wody w szpitalach i domach pomocy społecznej na terenie województwa kieleckiego w latach 2014–2018. Bakterie Legionella sp. są patogenami szczególnie groźnymi dla osób z obniżoną odpornością, a ich namnażanie w instalacjach wodociągowo-kanalizacyjnych stanowi poważne zagrożenie zdrowotne. Polskie i europejskie przepisy wymagają utrzymywania odpowiedniej temperatury wody, aby ograniczyć rozwój bakterii i zapewnić bezpieczeństwo sanitarne.
Cele i hipotezy
Celem badania było określenie wpływu temperatury wody na obecność bakterii Legionella sp. w systemach ciepłej wody w szpitalach i domach pomocy społecznej. Badacze postawili hipotezę, że utrzymanie temperatury wody na poziomie co najmniej 55°C znacząco zmniejsza ryzyko kontaminacji bakteriami Legionella sp.
Metody badawcze
W badaniu przeanalizowano 631 wyników pomiarów temperatury i jakości wody, wykonanych w 30 budynkach szpitalnych oraz 32 domach pomocy społecznej. Temperaturę wody mierzono podczas pobierania próbek, a analiza obecności bakterii Legionella sp. była przeprowadzana zgodnie z normami PN-EN ISO 11731. Do analizy statystycznej wykorzystano test chi-kwadrat, współczynniki korelacji Pearsona oraz testy t-Studenta i U Manna-Whitneya.
Rezultaty badań i ich interpretacja
Wyniki badania jednoznacznie wskazują na kluczową rolę temperatury wody w ograniczaniu obecności bakterii Legionella sp. Spośród wszystkich pobranych próbek tylko 8,95% miało temperaturę równą lub wyższą od 55°C, co zgodnie z przyjętymi normami pozwala ograniczyć namnażanie bakterii. W próbkach, w których temperatura wody była niższa niż 55°C, dopuszczalne limity bakterii zostały przekroczone w 13,04% przypadków. Dla porównania, w próbkach o temperaturze wynoszącej co najmniej 55°C nadmierna kontaminacja wystąpiła tylko w 3,85% przypadków. Średnia temperatura wody w analizowanych budynkach wynosiła od 46°C w 2014 roku do 47°C w 2018 roku, czyli poniżej wymaganego minimum. Różnice między szpitalami a domami pomocy społecznej również były istotne – w szpitalach temperatura wody była zazwyczaj wyższa, ale nadal w większości przypadków niewystarczająca. Największe ryzyko kontaminacji odnotowano w próbkach o temperaturze w zakresie od 30 do 44,9°C. Badanie wykazało istotną statystycznie ujemną korelację między temperaturą wody a liczbą bakterii Legionella sp. Oznacza to, że wraz ze wzrostem temperatury liczba bakterii w próbkach wyraźnie malała. Wyniki te są zgodne z wcześniejszymi badaniami, które podkreślają, że utrzymanie temperatury wody w instalacji powyżej 55°C skutecznie zmniejsza ryzyko jej kontaminacji.
Wnioski
Badanie pokazuje, że większość szpitali i domów pomocy społecznej w województwie kieleckim nie spełniała wymogów dotyczących minimalnej temperatury wody, co stwarzało ryzyko zdrowotne dla pacjentów i mieszkańców. Temperatury podawane przez zarządców obiektów w wielu przypadkach nie pokrywały się z faktycznymi wynikami pomiarów, co wskazuje na potrzebę systematycznego monitorowania i weryfikacji. Utrzymanie temperatury wody na poziomie co najmniej 55°C znacząco ogranicza ryzyko rozwoju bakterii Legionella sp., ale wymaga to odpowiednich działań organizacyjnych i technicznych, takich jak modernizacja instalacji czy wdrożenie lokalnych podgrzewaczy wody w krytycznych punktach systemu.
Ograniczenia zakresu badawczego
Badanie było ograniczone do jednego regionu w Polsce, co może utrudniać uogólnienie wyników na inne obszary. Ponadto pomiary temperatury były jednorazowe i mogły nie odzwierciedlać potencjalnych zmian sezonowych ani wpływu innych czynników, takich jak skład chemiczny wody czy obecność biofilmu. Analiza skupiała się głównie na temperaturze, pomijając inne istotne aspekty związane z instalacjami wod-kan.
Artykuł opublikowano w Annals of Agricultural and Environmental Medicine.