Kontekst badania
Pracownie cewnikowania serca (CCL) odgrywają kluczową rolę w diagnostyce i leczeniu chorób układu krążenia, ale generują znaczne ilości odpadów medycznych, w tym odpady zakaźne, ogólne i nadające się do recyklingu. W ostatnich latach rośnie świadomość potrzeby wdrażania działań proekologicznych w placówkach ochrony zdrowia, także w CCL. Jednak dotychczasowe inicjatywy często były fragmentaryczne i brakowało im kompleksowego, opartego na danych podejścia.
Cele i hipotezy
Celem badania była ocena skuteczności rocznej inicjatywy poprawy jakości w ograniczaniu ilości odpadów i zwiększaniu recyklingu w CCL o dużej liczbie zabiegów. Autorzy zakładali, że wieloetapowe interwencje, obejmujące edukację personelu, ścisłe monitorowanie oraz optymalizację procesów, pozwolą znacząco zmniejszyć ilość odpadów zakaźnych i ogólnych oraz zwiększyć udział odpadów nadających się do recyklingu, a także obniżyć ślad węglowy.
Metody badawcze
Badanie przeprowadzono w jednym ośrodku w Tajpej, gdzie rocznie wykonuje się około 2800 procedur w CCL. Wdrożono pięć głównych działań: edukację personelu, monitorowanie odpadów, segregację z wykorzystaniem pojemników kodowanych kolorami, powołanie zespołu ds. zrównoważonego rozwoju oraz regularne raporty z postępów. Pomiar masy poszczególnych frakcji odpadów (na procedurę) prowadzono w czterech punktach czasowych: przed interwencją, po 1 miesiącu, po 3 miesiącach i po roku. Obliczono również redukcję emisji ekwiwalentu CO₂ (CO₂e) na podstawie lokalnych wskaźników emisyjności.
Rezultaty badań i ich interpretacja
W wyniku rocznej inicjatywy wdrożonej w pracowni cewnikowania serca odnotowano istotne zmiany w strukturze i ilości generowanych odpadów. Punktem wyjścia była analiza stanu początkowego, która wykazała, że na jedną procedurę przypadało średnio 2,38 kilograma odpadów zakaźnych, 0,83 kilograma odpadów ogólnych oraz 0,76 kilograma materiałów nadających się do recyklingu.
Po 12 miesiącach trwania programu masa odpadów zakaźnych zmniejszyła się o 35,4%, osiągając poziom 1,54 kilograma na procedurę (spadek o 0,84 kilograma). W przypadku odpadów ogólnych odnotowano redukcję o 26,4% – z 0,83 do 0,61 kilograma na procedurę. W ujęciu rocznym przekłada się to na zmniejszenie masy odpadów zakaźnych o ponad 2,3 tony oraz odpadów ogólnych o ponad 0,9 tony, biorąc pod uwagę około 2800 wykonywanych rocznie zabiegów w analizowanym ośrodku.
Jeśli chodzi o frakcje przeznaczone do recyklingu, szczególnie imponujący był wzrost odzysku papieru – o 55,5%, z poziomu 0,30 do 0,47 kilograma na procedurę. Recykling tworzyw sztucznych również wzrósł – o 13,1% (z 0,31 do 0,35 kilograma na procedurę), choć dynamika tego wzrostu była mniejsza. Jedyną frakcją, w której odnotowano spadek, było szkło – zmniejszenie o 30% (z 0,15 do 0,10 kilograma na procedurę), co autorzy tłumaczą wprowadzeniem alternatywnych materiałów opakowaniowych i mniejszym wykorzystaniem szklanych pojemników w procedurach.
Łącznie masa wszystkich odpadów nadających się do recyklingu wzrosła o 16,2%, osiągając 0,89 kilograma na procedurę. Co istotne, największe zmiany widoczne były już w pierwszych trzech miesiącach po rozpoczęciu programu – w tym czasie masa odpadów zakaźnych spadła o 33,8%, a odpadów ogólnych o 25,3%. W kolejnych miesiącach utrzymano ten pozytywny trend, co wskazuje na trwałość efektu interwencji.
Z punktu widzenia śladu węglowego roczna redukcja emisji ekwiwalentu CO₂ wyniosła 1084,2 kilograma. Największy udział miała tu redukcja odpadów zakaźnych – zmniejszenie tej frakcji przyniosło obniżenie emisji o 802,1 kilograma CO₂e. Kolejne miejsce zajęły odpady ogólne – redukcja o 208,8 kilograma CO₂e, a recykling odpadów przyczynił się do dalszej poprawy bilansu środowiskowego.
Istotnym aspektem, oprócz korzyści środowiskowych, była poprawa bezpieczeństwa personelu – masa odpadów ostrych zmniejszyła się o 42,5%, co znacząco ogranicza ryzyko zranień i kontaktu z materiałem biologicznym.
Inicjatywa okazała się skuteczna zarówno w ograniczaniu negatywnego wpływu na środowisko, jak i w optymalizacji procesów gospodarki odpadami w pracowni cewnikowania serca. Rezultaty wskazują, że połączenie działań edukacyjnych, monitoringu oraz zmian organizacyjnych może w krótkim czasie przynieść wymierne efekty, a ich utrzymanie w dłuższej perspektywie jest realne.
Wnioski
Wieloskładnikowe interwencje w CCL pozwoliły istotnie ograniczyć ilość odpadów i ślad węglowy, jednocześnie zwiększając recykling, bez kompromisów w zakresie bezpieczeństwa pacjentów. Proponowany model może być adaptowany w innych ośrodkach, stanowiąc praktyczne narzędzie realizacji strategii zrównoważonego rozwoju w kardiologii interwencyjnej.
Ograniczenia zakresu badawczego
Pomiar prowadzono w losowo wybranych tygodniach, co może nie odzwierciedlać pełnych trendów sezonowych. Brak analizy odpadów w podziale na typy procedur ogranicza szczegółowość wniosków. Badanie dotyczyło jednego ośrodka, co może ograniczać możliwość uogólnienia wyników. W przyszłości wskazane są analizy wieloośrodkowe oraz ocena cyklu życia stosowanych materiałów.
Artykuł opublikowano w Australian Critical Care.