Kontekst badania
W szpitalach, gdzie pacjenci są szczególnie narażeni na zakażenia, instalacja wodociągowa odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu bezpiecznego środowiska. Długotrwałe zamknięcia oddziałów mogą prowadzić do stagnacji wody i zwiększonego rozwoju mikroorganizmów, w tym bakterii oportunistycznych bytujących w przewodach wodnych. Przedmiotem badania był oddział hematoonkologii dziecięcej w szpitalu w Glasgow, który po trzyletnim zamknięciu i przebudowie, mimo codziennego płukania i ciągłego dozowania dwutlenku chloru, wykazywał niepokojąco wysokie poziomy bakterii w wodzie.
Cele i hipotezy
Celem badania było określenie skali zanieczyszczenia mikrobiologicznego instalacji wodociągowej na zamkniętym oddziale w porównaniu z piętrami użytkowanymi w sposób ciągły, a także ocena skuteczności trzech interwencji naprawczych: chlorowania, zastosowania nadtlenku wodoru stabilizowanego srebrem oraz wymiany baterii umywalkowych. Autorzy zakładali, że tylko kompleksowe działania, wykraczające poza standardowe procedury, mogą skutecznie przywrócić bezpieczeństwo mikrobiologiczne po długim okresie nieużytkowania instalacji.
Metody badawcze
Badacze prowadzili intensywny, wielomiesięczny monitoring mikrobiologicznej jakości wody, obejmujący ponad sto punktów poboru na oddziale oraz porównawczo – piętra powyżej i poniżej. Analizowano między innymi ogólną liczbę bakterii, obecność bakterii Gram-ujemnych, Legionella, Pseudomonas, grzybów i atypowych prątków. Wykorzystano metody hodowlane oraz analizę statystyczną. Każdą z trzech interwencji przeprowadzano oddzielnie i oceniano jej skuteczność, a po zakończeniu działań prowadzono dalsze testy.
Rezultaty badań i ich interpretacja
Po zakończeniu przebudowy ponad 70 procent próbek przekraczało ustalone progi mikrobiologiczne, zwłaszcza pod względem obecności bakterii Gram-ujemnych. Chlorowanie nie przyniosło istotnej poprawy. Skuteczne okazały się dopiero dezynfekcja nadtlenkiem wodoru stabilizowanym srebrem oraz wymiana wszystkich baterii umywalkowych. Dzięki tym działaniom liczba drobnoustrojów spadła poniżej progów bezpieczeństwa. Po ponownym otwarciu oddziału i zainstalowaniu filtrów końcowych 0,2 mikrometra nie odnotowano nawrotów. Pojedyncze przypadki wykrycia bakterii w próbkach pobranych przez filtry najprawdopodobniej wynikały z kontaktu z użytkownikiem, a nie z problemu w instalacji wodociągowej.
Wnioski
Badanie pokazuje, że nawet wzorcowe zarządzanie instalacją wodociągową podczas długiego zamknięcia oddziału nie gwarantuje całkowitego uniknięcia namnażania się drobnoustrojów. Kluczowe znaczenie miało kompleksowe podejście, obejmujące skuteczną dezynfekcję chemiczną, wymianę armatury oraz intensywne płukanie i czyszczenie instalacji. Wyniki podkreślają również znaczenie interdyscyplinarnej współpracy zespołu ekspertów oraz potrzebę różnicowania źródeł skażeń – nie każda bakteria wykryta w próbce wody pochodziła z instalacji.
Ograniczenia zakresu badawczego
W badaniu zastosowano wyłącznie metody hodowlane, które mogą nie odzwierciedlać pełnej różnorodności mikrobiologicznej obecnej w wodzie. Ponadto, testy na obecność bakterii Gram-ujemnych były oparte na lokalnych, niestandaryzowanych procedurach, co ogranicza możliwość porównań z innymi ośrodkami. Wyniki, choć szczegółowe i wartościowe, dotyczą jednego przypadku i nie powinny być automatycznie uogólniane bez uwzględnienia specyfiki danej placówki.
Artykuł opublikowano w Water Research.