Kontekst badania
Prątki niegruźlicze (Nontuberculosis mycobacteria – NTM) stanowią rosnące zagrożenie zdrowotne, zwłaszcza w placówkach ochrony zdrowia, gdzie mogą być rezerwuarem patogenów wodnopochodnych. W jednym z japońskich szpitali, w którym wielokrotnie izolowano Mycobacterium abscessus od pacjentów, pojawiła się potrzeba dokładnego zbadania obecności i rozwoju NTM w szpitalnym systemie zaopatrzenia w wodę.
Cele i hipotezy
Celem pracy było zbadanie występowania i różnorodności NTM w systemie wodociągowym szpitala, zidentyfikowanie czynników sprzyjających ich namnażaniu oraz określenie punktów, w których bakterie te rozwijają się najintensywniej. Istotnym aspektem było także sprawdzenie, czy M. abscessus obecne w wodzie mogą mieć związek z przypadkami infekcji u pacjentów. Badanie objęło również ocenę skuteczności wymiany automatycznych urządzeń mieszających, które regulują temperaturę wody użytkowej, jako potencjalnego sposobu ograniczenia rozwoju tych mikroorganizmów.
Metody badawcze
Próbki wody i biofilmów pobrano z różnych miejsc systemu wodociągowego szpitala, obejmujących umuwalki, prysznice oraz zbiorniki wody. Przeprowadzono analizy jakości wody, ze szczególnym uwzględnieniem poziomu chloru oraz temperatury, a także ilościowe badania obecności NTM metodą PCR. Szczególną uwagę poświęcono roli automatycznych urządzeń mieszających, które znajdują się przy umywalkach i prysznicach. Urządzenia te służą do regulacji temperatury wody poprzez mieszanie zimnej i gorącej wody, zapewniając jej stałą temperaturę w zakresie 30–40°C. Są one kluczowym elementem systemu wodociągowego szpitala, ponieważ umożliwiają utrzymanie komfortowych warunków użytkowania, ale jednocześnie mogą stwarzać dogodne środowisko dla rozwoju bakterii.
Rezultaty badań i ich interpretacja
Analiza systemu wodociągowego wykazała, że choć woda dopływająca do szpitala spełniała normy sanitarne, to w budynku dochodziło do znaczącego namnażania bakterii, zwłaszcza po stagnacji wody i jej mieszaniu w automatycznych urządzeniach. Woda pobrana z umywalek i pryszniców zawierała większe ilości M. abscessus niż woda pochodząca bezpośrednio z zakładu uzdatniania. Wyniki badań genomowych wykazały, że izolaty M. abscessus pobrane z wody szpitalnej były genetycznie jednorodne i należały do globalnie rozpowszechnionego klonu ABS-GL4. Sugeruje to ich długoterminową obecność i zdolność do adaptacji w systemie wodnym, a także potencjalne ryzyko transmisji w placówce medycznej. Interesującym aspektem badania była analiza skuteczności wymiany automatycznych urządzeń mieszających. Początkowo wymiana urządzeń doprowadziła do znacznego spadku liczby NTM, jednak w ciągu kilku tygodni doszło do ponownej kolonizacji. Sugeruje to, że urządzenia te mogą działać jako miejsca intensywnego wzrostu bakterii, a ich okresowa wymiana nie stanowi skutecznego sposobu eliminacji problemu
Wnioski
Badanie potwierdziło, że szpitalny system wodociągowy jest środowiskiem sprzyjającym namnażaniu się M. abscessus oraz innych prątków niegruźliczych. Obecność NTM w wodzie użytkowej sugeruje możliwość transmisji wodnopochodnej, co stanowi poważne zagrożenie dla pacjentów, zwłaszcza tych z osłabionym układem odpornościowym. Wyniki wskazują, że standardowe metody dezynfekcji, takie jak chlorowanie, są niewystarczające do eliminacji NTM, ponieważ bakterie te wykazują wysoką odporność na środki dezynfekcyjne. Dodatkowo wykazano, że automatyczne urządzenia mieszające, które są niezbędnym elementem infrastruktury szpitalnej, mogą stanowić dogodne środowisko sprzyjające namnażaniu się bakterii. Aby ograniczyć to ryzyko, konieczne może być zastosowanie bardziej innych strategii kontroli jakości wody, takich jak podniesienie poziomu chloru lub obniżenie temperatury wody użytkowej.
Ograniczenia zakresu badawczego
Badanie zostało przeprowadzone w jednym szpitalu, co ogranicza możliwość uogólnienia wyników na inne placówki. Ponadto nie wykazano jednoznacznie, że M. abscessus obecne w wodzie szpitalnej były bezpośrednią przyczyną zakażeń u pacjentów. Konieczne są dalsze badania nad skutecznymi metodami eliminacji NTM z instalacji wodociągowych w placówkach ochrony zdrowia.
Artykuł opublikowany w Water Research.