Kontekst badania
Zakażenie miejsca operowanego (z ang. SSI) stanowią poważne zagrożenie dla pacjentów poddawanych operacjom, szczególnie w przypadku ortopedii. Systemy wentylacji z przepływem laminarnym (LAF) są stosowane w salach operacyjnych w celu poprawy jakości powietrza i zmniejszenia ryzyka infekcji, jednakże skuteczność tych systemów jest przedmiotem dyskusji, a wyniki badań nad ich wpływem na zmniejszenie częstości występowania SSI w operacjach ortopedycznych są niejednoznaczne.
Cele i hipotezy
Celem badania było systematyczne przeanalizowanie i przeprowadzenie meta-analizy istniejących badań dotyczących wpływu systemów LAF na redukcję zakażenia miejsca operowanego w operacjach ortopedycznych. Badanie miało na celu określenie, czy stosowanie LAF rzeczywiście zmniejsza ryzyko SSI oraz wpływa na liczbę bakterii w powietrzu w salach operacyjnych.
Metody badawcze
Badanie opierało się na przeglądzie systematycznym i meta-analizie, która została przeprowadzona zgodnie z wytycznymi PRISMA. Przeszukano bazy danych, takie jak PubMed, MEDLINE, CENTRAL, Web of Sciences, i Cochrane, w celu znalezienia badań spełniających kryteria PICOS. Włączono badania obserwacyjne, retrospektywne, prospektywne i badania kohortowe, które porównywały sale operacyjne z systemami LAF i bez nich. Analizę statystyczną przeprowadzono za pomocą oprogramowania RevMan i MedCalc, obliczając współczynniki szans (OR) oraz współczynniki ryzyka (RR).
Rezultaty badań i ich interpretacja
Wyniki badania koncentrują się na analizie efektywności systemów wentylacji laminarnego przepływu (LAF) w salach operacyjnych w kontekście zmniejszania ryzyka infekcji miejsca operowanego (SSI) w operacjach ortopedycznych. Przedstawiam szczegółowe wyniki badań, które zostały przeprowadzone na podstawie systematycznego przeglądu literatury i meta-analizy.
Ryzyko infekcji miejsca operowanego (SSI): Głównym celem badania było określenie wpływu LAF na ryzyko wystąpienia SSI w salach operacyjnych. Z analizy 10 badań, obejmujących łącznie 1 006 587 pacjentów, wynika, że stosowanie LAF nie prowadzi do istotnej redukcji ryzyka SSI. Współczynnik szans (OR) dla ryzyka SSI wyniósł 1.70 (95% przedział ufności CI 1.10–2.64), co oznacza, że stosowanie LAF wiąże się z 70% wyższym ryzykiem SSI w porównaniu z salami operacyjnymi, które nie są wyposażone w te systemy. Wartości te są statystycznie istotne (p < 0.05), co wskazuje, że LAF może nie tylko nie zmniejszać ryzyka infekcji, ale wręcz je zwiększać w niektórych przypadkach.
Współczynnik ryzyka (RR): Kolejnym kluczowym wynikiem analizy było obliczenie współczynnika ryzyka (RR) związanego z LAF. Wartość RR wyniosła 1.27 (95% CI 1.02–1.59), co oznacza, że pacjenci operowani w salach z LAF byli o 27% bardziej narażeni na infekcje miejsca operowanego niż ci, którzy byli operowani w salach bez LAF. Współczynnik ryzyka był również statystycznie istotny (p < 0.05), co dodatkowo potwierdza brak skuteczności systemów LAF w prewencji SSI.
Bakteriologiczne zanieczyszczenie powietrza: Jednym z kluczowych elementów badania było porównanie liczby bakterii w powietrzu w salach operacyjnych z i bez systemów LAF. Wyniki meta-analizy pokazały, że liczba bakterii w próbkach powietrza była nieznacznie wyższa w salach wyposażonych w LAF. Wartość RR dla liczby bakterii wyniosła 1.22 (95% CI 1.03–1.44), co sugeruje, że LAF może nie być wystarczająco skuteczny w eliminacji mikroorganizmów z powietrza. Wysokie zanieczyszczenie powietrza bakteriami może sprzyjać rozwojowi infekcji pooperacyjnych, co poddaje w wątpliwość skuteczność LAF w zapewnieniu sterylności powietrza w salach operacyjnych.
Redukcja liczby SSI: W badaniu uwzględniono także zmniejszenie liczby zakażeń SSI w salach operacyjnych z LAF. Wyniki były zaskakujące, ponieważ zamiast oczekiwanego zmniejszenia liczby infekcji, odnotowano, że LAF może prowadzić do ich wzrostu. Współczynnik ryzyka RR wyniósł 1.80 (95% CI 1.55–2.09), co oznacza, że istnieje 80% większe ryzyko infekcji w salach operacyjnych z LAF niż w tych bez tego systemu. Ten wynik jest wysoce statystycznie istotny (p = 0.00001), co wzmacnia tezę, że LAF nie przyczynia się do redukcji infekcji, a wręcz może pogorszyć warunki aseptyczne w salach operacyjnych.
Analiza heterogeniczności badań: Wszystkie wyniki meta-analizy były obarczone wysokim poziomem heterogeniczności, co oznacza, że istnieje duża zmienność pomiędzy różnymi badaniami uwzględnionymi w analizie. Wskaźnik heterogeniczności I² dla różnych analiz wynosił od 60% do 100%, co wskazuje na znaczną niejednorodność danych. Może to wynikać z różnic w metodologii badań, typie operacji, liczbie pacjentów oraz różnic w systemach LAF używanych w poszczególnych badaniach. Mimo to, wyniki były spójne w tym, że systemy LAF nie przynosiły istotnych korzyści w redukcji SSI.
Inne potencjalne problemy związane z LAF: W badaniu zwrócono uwagę na potencjalne ryzyko związane z systemami LAF, takie jak tworzenie pułapek mikrobiologicznych w filtrach HEPA. Filtry te mogą zatrzymywać mikroorganizmy, ale ich niewłaściwa konserwacja lub niewystarczająca skuteczność może prowadzić do ich nadmiernego nagromadzenia, co zwiększa ryzyko zakażenia. Zamiast poprawy jakości powietrza, LAF może więc tworzyć dodatkowe źródła infekcji, jeśli filtry nie są regularnie czyszczone i wymieniane.
Wyniki te pokazują, że stosowanie systemów wentylacyjnych LAF w salach operacyjnych nie jest skutecznym środkiem prewencji SSI. Systemy te nie tylko nie zmniejszają ryzyka infekcji, ale w niektórych przypadkach mogą wręcz je zwiększać. Wysokie koszty instalacji i utrzymania LAF, w połączeniu z brakiem wyraźnych korzyści w redukcji liczby infekcji, sugerują, że stosowanie LAF w salach operacyjnych, szczególnie w operacjach ortopedycznych, nie jest uzasadnione.
Wnioski
Stosowanie systemów LAF nie zmniejsza ryzyka infekcji miejsca operowanego (RR = 1.27, OR = 1.70). Liczba bakterii w powietrzu jest wyższa w salach z LAF (RR = 1.22). Zamiast redukcji, systemy LAF mogą zwiększać liczbę infekcji SSI (RR = 1.80).Wysoki poziom heterogeniczności badań sugeruje potrzebę dalszych badań w tej dziedzinie, jednak obecne dane wskazują na brak efektywności systemów LAF w operacjach ortopedycznych.
Ograniczenia zakresu badawczego
Badanie miało kilka ograniczeń. Po pierwsze, uwzględniono jedynie badania opublikowane w języku angielskim, co może prowadzić do stronniczości publikacyjnej. Po drugie, niektóre badania miały ograniczoną dokumentację kliniczną dotyczącą historii pacjentów, co mogło wpływać na ocenę skuteczności systemów LAF.