Kontekst badania
Opieka onkologiczna wiąże się z dużym obciążeniem psychicznym i fizycznym zarówno dla pacjentów, jak i pracowników służby zdrowia. W ostatnich latach coraz większą uwagę przykłada się do wpływu środowiska fizycznego szpitala na dobrostan jego użytkowników. Chociaż znaczenie środowiska zbudowanego zostało uznane w literaturze, nadal brakuje badań uwzględniających preferencje pacjentów i personelu medycznego w projektowaniu przestrzeni szpitalnych, szczególnie w kontekście onkologii.
Cele i hipotezy
Celem badania było zidentyfikowanie, w jaki sposób cechy środowiska szpitalnego wpływają na samopoczucie pacjentów i personelu w oddziałach chirurgii i onkologii medycznej włoskiego Narodowego Instytutu Onkologii w Mediolanie. Autorzy postawili hipotezę, że istnieją istotne różnice między preferencjami pacjentów i personelu medycznego dotyczące elementów przestrzeni szpitalnej.
Metody badawcze
Badanie miało charakter obserwacyjny przekrojowy i opierało się na podejściu mieszanym (ilościowym i jakościowym). Zastosowano kwestionariusz składający się z 22 pytań dotyczących preferencji względem elementów środowiska fizycznego (np. układ pokoi, kolorystyka, dostęp do światła dziennego). Ankietę przeprowadzono wśród 521 dorosłych pacjentów onkologicznych oraz 311 pracowników medycznych. Dane analizowano za pomocą statystyk opisowych, klasyfikując odpowiedzi na trzy poziomy istotności: niska, średnia, wysoka.
Rezultaty badań i ich interpretacja
Badanie wykazało znaczne rozbieżności między pacjentami a personelem w ocenie znaczenia niektórych elementów przestrzeni. Przykładowo, tylko 31% pacjentów uznało możliwość przebywania w jednoosobowym pokoju za bardzo istotną, podczas gdy aż 76% personelu uznało to za ważne dla jakości opieki i komfortu pacjentów. Zbieżność preferencji zauważono m.in. w zakresie potrzeby prywatnej łazienki (ponad 75% wskazań w obu grupach), obecności bidetu, możliwości sterowania oświetleniem i klimatyzacją z łóżka oraz dostępu do Wi-Fi i TV. Różnice te sugerują potrzebę lepszego uwzględniania głosu pacjentów na etapie projektowania przestrzeni szpitalnej.
Wnioski
Wyniki badania podkreślają konieczność włączania pacjentów i pracowników służby zdrowia w proces projektowania przestrzeni szpitalnych, szczególnie w placówkach onkologicznych. Rekomendowane są działania takie jak warsztaty współprojektowania, panele doradcze pacjentów oraz testowanie prototypów pomieszczeń. Tylko w ten sposób można skutecznie wdrożyć zasady projektowania opartego na dowodach (Evidence-Based Design) i poprawić doświadczenia hospitalizacji.
Ograniczenia zakresu badawczego
Do ograniczeń badania należą: brak reprezentatywności wszystkich grup zawodowych wśród pracowników (np. pominięcie niektórych oddziałów), ograniczenie do jednej placówki w północnych Włoszech oraz potencjalne różnice kulturowe i instytucjonalne, które mogą wpływać na preferencje użytkowników. W przyszłości autorzy planują rozszerzenie badania na inne placówki oraz opracowanie wytycznych projektowych dla przestrzeni szpitalnych. Rozważane jest także uwzględnienie zmienności preferencji pacjentów na różnych etapach leczenia.
Artykuł opublikowano w Frontiers in Health Services.